Paslanmaz Dikişli Boru

Paslanmaz Boru Nedir?
Paslanmaz boru, günümüzde çoğu sektör tarafından tercih edilen malzemelerden biridir. En çok merak edilen konulardan birisi, paslanmaz boruların nerelerde kullanıldığı konusudur. Paslanmaz borular; Gıda ,petro kimya ,evlerin su tesisatında, kalorifer tesisatında ve atık su tesisatında kullanılmaktadır. Parlak bir yapıya sahip olan borular, görünüm şeklinde de estetiktir. Paslanmaz borular, isminden de anlaşılacağı gibi doğru kaliteyi doğru yerde kullanıldığında paslanma yapmazlar. Paslanmaz boruların asli özelliği isminde gizlidir. Parlak tasarıma sahip olan bu borular netlikle paslanmazlar. Paslanmaz yapıda üretilmeleri nedeniyle de günümüzde çoğu sektörde gönül rahatlığıyla tercih edilmektedir. Sıcağa ve korozyona karşı dayanıklı yapıda olmaları, paslanmaz boruları tercih edilebilir kılan asli özelliklerinden biridir. Paslanmaz çelik dikişli boruların üretimi, ısıtılmış kütüğün haddelenmesiyle gerçekleştirilir. Dikişli boruların ham mamulü, rulo (coil) olarak bilinen yarı mamul saclardır. Boruların boyutuna göre kesilen bu rulolar, çoğu prosedürden geçtikten sonra kullanıma hazır hale gelmektedir. Paslanmaz çelik çekme boruları, çelik dikişli borulardan ayıran asli özellik basınç değerlerinin yüksek olduğu çalışma ortamlarında kullanılmasıdır. Paslanmaz çelik çekme borular basınca dayanıklı olarak üretilir ve tek parça olarak dökülür. Sıcakken kaplara dökülen çelik çekme borular, yuvarlak biçimde üretilmektedir. Boruların yuvarlak form biçimini alabilmesi için bazı malzemelerden faydalanılır. Borulara biçim verildikten sonra paslanmaz çelik borular soğumaya bırakılır. Boruların temizlenmesi ise asitleme prosedürüyle gerçekleştirilir. Bu aşamadan sonra ise borular kullanıma hazır hale gelmiş olur.

Paslanmaz Boru Çeşitleri
-Üretim Türlerine Göre Paslanmaz borular
-Kaynak İşleminin Niteliğine Göre Paslanmaz Boru,
-Yüzeylerine Göre Paslanmaz Boru,
-Paslanmaz Çelik Çekme Boru,
-Paslanmaz Çelik Dikişli Boru,
-TİG Kaynağı ile Üretilen Paslanmaz Boru,
-Hf Kaynağı ile Üretilen Paslanmaz Boru,
-Lazer Kaynağı ile Üretilen Paslanmaz Boru,
-Mat Yüzeyli Paslanmaz Boru,
-Satine Yüzeyli Paslanmaz Boru,
-Polisajli Paslanmaz Boru biçiminde sıralanabilir.


1-Üretim Türlerine Göre Paslanmaz Borular
Paslanmaz boruların kullanım alanları çok geniş olduğu için son derece farklı türlerde paslanmaz boru üretmek gereklidir. Paslanmaz boruların en büyük ayırt edici ögelerinden biri üretim türleridir. Paslanmaz borular üretim türlerine göre 2’ye ayrılmaktadırlar. Bu ayrım Paslanmaz Çelik Çekme Boru ve Paslanmaz Çelik Dikişli Boru diye yapılmaktadır.

a)Paslanmaz Çelik Çekme Borular /Paslanmaz çelik Çekme Borular
Paslanmaz çekme borular genelde yüksek basıncın olduğu yerlerde kullanılır. Bunun sebebi çekme boruların basınç dayanımının dikişli borulara oranla daha yüksek olduğundan kaynaklanmaktadır. Basınç dayanımının yüksek olmasının en büyük sebebi ise boruların tek parça olarak dökülmesinden kaynaklanmaktadır. Çekme borular ilk olarak sıcak halde çeşitli kalıplara dökülerek yuvarlak form kazandırılır. Yuvarlak form kazanan borular içlerinden ölçülerine göre geçirilen malafalar ile iç çap ölçüsüne getirilirler. İç çap ölçüsü tam anlamıyla tutturulabilmek için malafa birkaç defa geçirilerek ölçü milimetrik oranda tutturulur. Daha sonra ise dış çapı istenilen ölçüye getirmek amacıyla silindirlerin arasından geçirilerek dış çap ölçüsünü tam anlamıyla oluşması sağlanır. Bu prosedürlerden sonra boru soğumaya bırakılır. Boru soğuduktan sonra silindirin üzerinde bıraktığı lekelerin temizlenmesi için asitlenir ve temizlenir. Temizleme prosedürüne ve boru bundan sonra kullanıma hazır hale gelir.

b)Paslanmaz Çelik Dikişli Borular /Paslanmaz Çelik Kaynaklı Borular
Paslanmaz çekme borular oranla basınç dayanımları daha düşüktür. Bunun sebebiyse oluşumlarında kaynak kullanılmasındır. Dekoratif amaçlarla kullanılan boruların tamamı dikişli boru grubu borulardandır. Dikişli borular genelde düşük basınçlı hatlarda ve dekoratif amaçlar için kullanılmaktadır. Dikişli boruların tercih edilme nedeni çekme borulara oranla fiyatının daha makul olmasıdır. Paslanmaz sacların belirli ölçülerde bant biçiminde kesilmesiyle Paslanmaz dikişli boru yapımı başlar. Daha sonra kesilen bantlar tekerlek biçiminde kalıpların arasından geçerek form kazanmaya başlar. Birçok kalıptan geçtikten sonra bant durumunda makineye giren sac yuvarlak forma ulaşır. Yuvarlak forma ulaşan saclar bant üzerinde ilerlerken bir makine tarafından kaynak yapılarak boru halini alır. Daha sonrasında borular tavlamaya girerek tavlanır. Tavlanma yapılmasının nedeni ise Paslanmaz boruların daha basit işlenebilmesini sağlamak ve esnemeye karşı olan dayanımlarını attırmaktır. Tavlama prosedürü sona erdikten sonra Paslanmaz borular istenilen ölçülerde kesilir son olarak ise kaynak sebebiyle oluşan çapağı temizlemek amacıyla kaynak yerleri zımpara taşı kullanılarak zımparalanarak kullanıma hazır hale getirirler.

2-Kaynak Niteliğine Göre Paslanmaz Borular
Paslanmaz boru çeşitlerinin sınıflandırılmasında kullanılan diğer bir kıstas ise yapılan kaynağın türüdür. Bu kıstaslar çekme borularda kaynak olmadığından sadece dikişli borular için kullanılır. 3 ana kaynak çeşidi vardır. Bunlar sırayla TİG (Tungsten İnert Gaz) kaynağı, HF(high frequency) kaynağı ve lazer kaynağıdır. Kaynak kalitesi boruların üzerinde ki z değerini gösterilir. Z değeri 1’e ne kadar yakın olursa kaynak sağlamlığı o denli yüksek olur. Z Değerinin 1 olması kuramsal olarak çekme borularla aynı sağlamlığa sahip olmayı göstermiştir. Niteliklerine göre Paslanmaz boru çeşitleri
• TİG Kaynağı
• Hf Kaynağı
• Lazer Kaynağı biçiminde sıralanabilir.


a)TİG Kaynaklı Paslanmaz Borular (Tungsten İnert Gaz)
Ergimeyen tungsten elektrot kullanılarak yapılır. Paslanmaz borular hat üzerinde bir bantta ilerlerken yukarı ya da bir torc tungsten elektrot sayesinde parçayı eriterek parçaların birleşmesi sağlanır. Kaynak yapılırken havayla temas etmesi kaynağın bozulmasına neden olur bunu önlemek için argon gazı verilerek atmosfer sebebiyle kaynaklanacak hatalar ortadan kaldırılır. Kaynak prosedürü sona erdikten sonra boruların dış kısmında kaynak sebebiyle oluşan iz taşlanarak temizlenir ve Paslanmaz borular kullanma hazır hale getirilir. Tig kaynağı hf kaynağa oranla çok daha sağlamdır. Hf kaynağa göre daha sağlamdır ama hf kaynağa göre prosedür süresi son derece uzundur.

b)Hf Kaynaklı Paslanmaz Borular (high frequency)
Birleştirilmek istenen yüzeylere elektrot sayesinde yüksek frekans enerjisi uygulayarak yapılan kaynak metodudur. Tıg kaynağa benzer bir teknikle yapılır. Fakat daha yüksek bir enerji kullanılarak yapılan kaynak tekniği tig kaynağa oranla çok daha süratli ilerlemektedir. Hf kaynak yapılan Paslanmaz borularda kaynak prosedüründen sonra boru içinde salkım biçiminde çapaklar oluşur bu çapakları ortadan kaldırmak için boruların içine üzerinde elmasların bulunduğu bir mil sokularak çapaklar temizlenerek borular kullanıma hazır hale getirilirler. Hf borular tig kaynaklı borulara göre başınca dayanımı daha az olduğu için genelde dekoratif amaçlar için kullanılır. Hf borular tig kaynaklı borulara oranla üretim hızları son derece yüksektir.

c)LAZER Kaynaklı Paslanmaz Borular
Birleştirilmek istenen yüzeye noktasal şekilde lazer ışını uygulanarak istenilen noktayı birleşmesi sağlanır. Lazer kaynağı tig ve hf kaynağa göre çok daha inçe bir işçilik yapabilmektedir. Lazer kaynağıyla yapılan kaynak sonucunda Paslanmaz borular üzerinde kalan izler taşlama yapılarak temizlenir ve borular kullanıma hazır hale getirilir. Lazer kaynağın tig ve hf kaynağa göre çoğu üstünlüğü vardır. Lazer kaynak hf kaynağı kadar hızlıdır, bu denli hızlı olduğu halde en az tig kaynağı kadar sağlam bir kaynak yapılabilmekte ve çok daha titiz işler yapılabilmektedir.

3-Yüzeylerine Göre Paslanmaz Borular
Paslanmaz borularda yapılan bir diğer ayrımda yüzeylerine göredir. Paslanmaz borular genelde 3 farklı tipte yüzeye göre ayrılırlar. Bu ayrımda boruların yüzey parlaklıkları kıstas olarak kullanılır. Bu yüzeyler mat, satineli ve polisajlı olarak isimlendirilir. Yüzeylerine göre Paslanmaz borular Mat Yüzeyli Paslanmaz Boru
Satine Yüzeyli Paslanmaz Boru
Polisajli Paslanmaz Boru


a) Mat Yüzeyli Paslanmaz borular
Borular üretimden çıktıklarında yüzeyleri mat halde bulunmaktadır. Bu boruların kaynak yüzeylerinin taşlanıp kullanıma sunulmuş hali mat boru olarak adlandırılır.

b) Satine Yüzeyli Paslanmaz borular
Satine yüzeyli Paslanmaz borular üretimden çıktıktan sonra boru satine makinesinde satine prosedürüne tabii tutulurlar. Satine prosedürü borunun teker durumundaki zımpara taşlarının arasından geçmesiyle yapılan bir prosedürdir. Bu prosedüre 320 grid zımpara taşı kullanılır. İşlemde kullanılan zımpara taşının hassasiyetine grid adı verilmektedir. Grid ölçüsü ne kadar büyükse boru o kadar parlak olacaktır.

c) Polisajlı Paslanmaz borular
Boru üretimi sonrası satine prosedürüne tabii tutulur. Bu prosedürün sonrasında 600 grid zımpara taşıyla parlatılan borular daha sonrasında keçeler ve parlaklığı arttıran bir macunla yenidendan temizlenir. Temizleme prosedürü sona erdikten sonra ise boru yüzeyi 600 gride ulaşmış yani ayna yüzeyli polisajlı Paslanmaz boru halini almıştır.